Chào các bạn,
Hôm nay, trong lúc lướt tìm những thông tin mới về xu hướng công nghệ và marketing, mình đã bắt gặp một bài phân tích cực kỳ thấm thía trên blog EzWhy. Bài viết chạm đúng vào một chủ đề mà có lẽ nhiều người trong chúng ta – những người yêu thích sự tiện lợi của AI – đang quan tâm: Số phận của Perplexity AI.
Thú thật, bản thân mình thời gian gần đây cũng "nghiện" Perplexity. Cái cảm giác hỏi gì đáp nấy, không quảng cáo, không phải click nhiều link thực sự rất "sướng". Nhưng đằng sau sự tiện lợi đó là một cơn bão pháp lý đang ập đến từ các ông lớn như New York Times. Đọc bài viết gốc, mình mới vỡ lẽ ra nhiều điều về khái niệm "đòn bẩy" (leverage) trong kinh doanh mà bấy lâu nay ta hay bỏ quên.
Dưới đây là những điểm cốt lõi mình đúc rút được từ bài viết, muốn chia sẻ lại với mọi người dưới góc nhìn của một người làm nội dung và xây dựng thương hiệu.
1. Câu chuyện "Quán nước chanh" và những người hàng xóm giận dữ
Bài viết gốc đưa ra một ví dụ ẩn dụ rất hay để giải thích công nghệ RAG (Retrieval-Augmented Generation) mà Perplexity đang dùng. Hãy tưởng tượng Perplexity là một chủ quán nước chanh siêu ngon, khách xếp hàng nườm nượp vì phục vụ nhanh và không lải nhải quảng cáo.
Vấn đề nằm ở đâu? Đó là chủ quán này không hề trồng chanh. Mỗi khi có khách, cậu ta lại chạy sang vườn hàng xóm (các toà soạn báo, trang tin), hái trộm chanh về vắt. Khách hàng thì vui vì có nước uống ngay, nhưng chủ vườn thì "sôi máu". Họ bỏ công chăm bón nhưng chẳng thu được đồng nào, thậm chí khách còn chẳng thèm ghé vườn họ nữa vì đã uống no nước ở quán bên cạnh.
Đó chính là lý do các Publisher (nhà xuất bản) đang khởi kiện. Perplexity đang "hút máu" nội dung của họ để giữ chân người dùng mà không chia sẻ lại lợi ích hay traffic.
2. Tại sao Perplexity "lép vế" hơn Google? – Bài học về Đòn bẩy
Đây là phần mình tâm đắc nhất. Nhiều bạn sẽ hỏi: Google cũng lấy tin, sao Google vẫn sống khỏe? Câu trả lời nằm ở hai chữ: Vị thế.
- Google có Traffic: Google lấy nội dung, nhưng trả lại cho các trang web hàng tỷ lượt truy cập. Đó là mối quan hệ cộng sinh (dù đôi khi là ép buộc). Các web cần Google để sống.
- OpenAI có Công nghệ lõi: Họ nắm giữ "bộ não" LLM (Large Language Model). Các bên sợ nhưng vẫn phải nể và hợp tác vì đó là nền tảng của tương lai.
Còn Perplexity? Họ đang ở thế kẹt. Họ không tạo ra mô hình riêng (dùng GPT-4, Claude...), cũng không mang lại traffic cho các báo vì họ trả lời quá đầy đủ ngay trên web mình. Họ không có "đòn bẩy" để đàm phán. Họ xây một lâu đài tuyệt đẹp (sản phẩm tốt), nhưng lại đặt móng hoàn toàn trên đất người khác mà chưa xin phép.
3. Tỉnh táo trước cái bẫy "Xây nhà trên đất người khác"
Vụ kiện này không chỉ là chuyện của giới công nghệ, nó là bài học xương máu cho bất kỳ ai đang làm startup hay marketing cá nhân.
Chúng ta thường quá tập trung vào việc làm ra Sản phẩm (Product) thật tốt mà quên mất Vị thế (Position) của mình trong chuỗi giá trị. Bạn có đang xây dựng sự nghiệp hoàn toàn dựa trên thuật toán của Facebook, TikTok hay một công cụ AI nào đó không? Nếu ngày mai họ đổi luật chơi, hoặc bị kiện và đóng cửa, bạn còn lại gì?
Bài viết nhắc nhở chúng ta về những tài sản thực sự cần sở hữu:
- Dữ liệu khách hàng (First-party data): Danh sách email, số điện thoại khách hàng thật sự thuộc về bạn.
- Thương hiệu cá nhân/doanh nghiệp: Lòng tin của khán giả là thứ không thuật toán nào cướp được.
- Nội dung gốc (Original Content): Sự sáng tạo độc quyền mới là vũ khí tối thượng để đàm phán, giống như cách NYT đang làm.
Lời kết
Dù rất tiếc cho một trải nghiệm người dùng tuyệt vời như Perplexity, nhưng mình đồng tình với quan điểm của tác giả bài viết gốc: Sự sáng tạo gốc cần được tôn trọng. Một mô hình kinh doanh bền vững không thể chỉ dựa vào việc khai thác tài nguyên của người khác mà không có sự bồi đắp.
Còn bạn, bạn nghĩ sao về tương lai của các công cụ tìm kiếm AI? Liệu Perplexity có vượt qua được kiếp nạn này không? Hãy đọc bài viết gốc để có cái nhìn chi tiết hơn nhé!
(Biên tập và chia sẻ lại)
📌 Nguồn: https://ezwhy.com/perplexity-va-lan-song-kien-tung-khi-ke-thach-thuc-mat-quyen-dinh-doat/ – Bài viết gốc từ blog ezwhy.com