Dạo gần đây, lướt Facebook thấy mấy vụ tranh cãi "nảy lửa" về một vấn đề nào đó, mình lại tự hỏi: Tại sao có những người kiến thức chưa tới đâu mà lại thích "gân cổ" lên cãi vậy nhỉ? Có phải họ cố tình gây sự chú ý, hay là còn lý do nào khác sâu xa hơn? Tò mò, mình tìm đọc được một bài viết cực hay trên blog Honguyenblog.com. Phải nói là "vỡ òa" vì bài viết đã giải thích cặn kẽ hiện tượng này dưới góc độ tâm lý và xã hội. Mình chia sẻ lại đây để mọi người cùng tham khảo và "tỉnh táo" hơn trong thế giới thông tin hỗn loạn này nhé.
Bộ Não Lười Biếng và Cái Bẫy Thông Tin
Thú vị nhất là phần giải thích về sự "lười biếng" của bộ não. Nghe có vẻ buồn cười, nhưng não bộ chúng ta vốn dĩ được thiết kế để tiết kiệm năng lượng, ưu tiên những việc dễ dàng. Tư duy phản biện đòi hỏi phải thu thập thông tin, phân tích, đánh giá... quá trình này tốn rất nhiều "calo" và sự tập trung. Thế nên, thay vì "động não" suy nghĩ kỹ càng, chúng ta thường chọn cách tin vào những thông tin có sẵn, hoặc những quan điểm phổ biến trên mạng xã hội. Mình thấy điều này cực kỳ đúng với những người làm marketing. Đôi khi chúng ta quá bận rộn với deadline mà quên mất việc kiểm chứng thông tin, dẫn đến những quyết định sai lầm dựa trên "linh cảm" hoặc những "mẹo" mà mình nghĩ là đúng.
"Lối Tắt" Tư Duy và Ma Trận Mạng Xã Hội
Trong thời đại thông tin "bội thực" như hiện nay, bộ não của chúng ta thường xuyên sử dụng "lối tắt" tư duy để xử lý thông tin một cách nhanh chóng. Những "lối tắt" này có thể là kinh nghiệm, định kiến, hoặc những quy tắc đơn giản. Ví dụ, thấy một sản phẩm quảng cáo rầm rộ, chúng ta liền nghĩ nó "hot trend" và mua ngay. Hoặc nghe ai đó nói "content is king", chúng ta liền đổ xô đi viết content mà quên mất việc xây dựng chiến lược marketing tổng thể. Mạng xã hội với những thuật toán "khôn lỏi" càng đẩy chúng ta vào những "giếng" thông tin, nơi chúng ta chỉ tiếp xúc với những quan điểm tương đồng, khiến chúng ta càng tin rằng mình đúng và trở nên cực đoan hơn.
Cái Tôi và "Thiên Kiến Xác Nhận"
Yếu tố tâm lý "cứng đầu" nhất chính là cái tôi và "thiên kiến xác nhận". Chúng ta thường có xu hướng tìm kiếm và giải thích thông tin theo cách củng cố niềm tin hiện có của mình. Khi ai đó thách thức niềm tin của chúng ta, cái tôi sẽ "xù lông" lên để bảo vệ. Chắc hẳn ai cũng từng trải qua cảm giác "nóng mặt" khi bị ai đó phản bác ý kiến của mình, đúng không? Thừa nhận sai lầm đôi khi khó khăn hơn cả việc leo núi Everest. Thế nên, tranh cãi với những người có "thiên kiến xác nhận" thường chỉ tốn thời gian và năng lượng.
Giáo Dục và Môi Trường Xã Hội: Ai "Tiếp Tay" Cho Sự Lười Tư Duy?
Hệ thống giáo dục và môi trường xã hội cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành tư duy của chúng ta. Giáo dục truyền thống thường tập trung vào việc truyền đạt kiến thức một cách thụ động, ít khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo. Xã hội đôi khi lại có những "vùng cấm", không cho phép chúng ta đặt câu hỏi hoặc tranh luận. Điều này khiến chúng ta sợ tư duy, sợ khác biệt và dễ dàng chấp nhận những thông tin được "nhồi nhét" từ bên ngoài.
Đọc xong bài viết này, mình nhận ra rằng, việc "dốt" không đáng sợ bằng việc ảo tưởng về kiến thức. Khi chúng ta tin rằng mình đã biết đủ, chúng ta sẽ ngừng học hỏi và đánh mất khả năng nhìn nhận thế giới một cách khách quan. Hãy luôn đặt câu hỏi, nghi ngờ và sẵn sàng thay đổi quan điểm khi có bằng chứng mới. Đó là cách duy nhất để "giải cứu" mình khỏi những "cái bẫy" thông tin và trở nên tỉnh táo hơn.
Vậy, bạn nghĩ gì về vấn đề này? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới nhé!
📌 Nguồn: https://ezwhy.com/vi-sao-ke-dot-thich-khoe-me-giai-ma-tam-ly-va-xa-hoi/ – Bài viết gốc từ blog Honguyenblog.com