Hôm nay lướt web, mình tình cờ đọc được một bài viết cực kỳ thú vị trên blog Honguyenblog.com, và ngay lập tức muốn chia sẻ với mọi người. Bài viết này không chỉ đơn thuần là kiến thức tâm lý khô khan, mà còn giúp mình hiểu rõ hơn về những quyết định, những sở thích "ngẫu nhiên" mà mình vẫn hay đưa ra trong cuộc sống. Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao mình lại thích một thương hiệu nhất định, một con số nào đó, hay thậm chí là một người có tên quen thuộc? Câu trả lời có thể nằm ở "chủ nghĩa vị kỷ ngầm" (implicit egotism) - một hiện tượng tâm lý cực kỳ thú vị mà chúng ta thường không hề nhận ra.
Chủ nghĩa vị kỷ ngầm là gì?
Hiểu một cách đơn giản, "chủ nghĩa vị kỷ ngầm" là xu hướng vô thức của chúng ta bị thu hút bởi những thứ có liên quan đến bản thân, dù là nhỏ nhặt nhất. Nghe có vẻ hơi "tự luyến", nhưng thực tế, nó không phải lúc nào cũng mang ý nghĩa tiêu cực. Vô thức của chúng ta chỉ đơn giản là ưu ái những gì quen thuộc, gần gũi với mình mà thôi.
Ví dụ, bạn đang tìm mua nhà và bỗng nhiên "phải lòng" một khu dân cư có tên bắt đầu bằng chữ cái giống với tên bạn. Hoặc, khi chọn nghề nghiệp, bạn vô thức bị hấp dẫn bởi những công việc liên quan đến ngày sinh nhật của mình. Thậm chí, có nghiên cứu còn chỉ ra rằng những người tên Dennis thường có xu hướng trở thành nha sĩ (dentist), còn những người tên Laura lại có xu hướng làm luật sư (lawyer)! Thật khó tin, phải không?
Bài viết trên Honguyenblog.com còn chỉ ra những yếu tố tâm lý đằng sau hiện tượng này, bao gồm:
- Thiên kiến tự đề cao (self-enhancement bias): Ai mà chẳng muốn mình tốt đẹp? Do đó, những gì liên quan đến chúng ta cũng được "thơm lây".
- Hiệu ứng sở hữu (mere-ownership effect): Chúng ta có xu hướng đánh giá cao những gì mình sở hữu, kể cả cái tên.
- Hiệu ứng chữ cái trong tên (name-letter effect): Chúng ta thích những chữ cái có trong tên mình hơn.
"Chủ nghĩa vị kỷ ngầm" trong cuộc sống và marketing
Hiện tượng này len lỏi vào cuộc sống hàng ngày của chúng ta nhiều hơn bạn nghĩ. Từ việc chọn mua quần áo, xe cộ, đến việc kết bạn, lựa chọn đối tác, "chủ nghĩa vị kỷ ngầm" đều có thể ảnh hưởng đến quyết định của bạn.
Các nhãn hàng cũng rất "tinh ý" khi khai thác yếu tố này trong marketing. Bạn có thấy ngày càng nhiều chiến dịch cá nhân hóa sản phẩm, dịch vụ? In tên lên lon Coca-Cola, tạo playlist riêng trên Spotify... Tất cả đều nhằm mục đích tạo ra sự kết nối, khiến khách hàng cảm thấy sản phẩm này "sinh ra là dành cho mình".
Làm thế nào để "hack" não bộ của bạn?
Vậy, làm thế nào để nhận biết và giảm thiểu những tác động tiêu cực của "chủ nghĩa vị kỷ ngầm"?
- Suy nghĩ phản biện: Đừng vội vàng chấp nhận những gì mình cảm thấy "quen thuộc". Hãy đặt câu hỏi, phân tích ưu nhược điểm.
- Tham khảo ý kiến người khác: Đôi khi, góc nhìn từ bên ngoài sẽ giúp bạn nhận ra những thiên kiến mà mình không thấy.
- Tập trung vào giá trị thực chất: Đừng để những yếu tố bề ngoài đánh lừa. Hãy quan tâm đến những lợi ích thực sự mà sản phẩm, dịch vụ mang lại.
Mình tin rằng, hiểu rõ về "chủ nghĩa vị kỷ ngầm" sẽ giúp chúng ta đưa ra những quyết định sáng suốt hơn, tránh bị "dắt mũi" bởi những yếu tố vô thức. Thay vì để vô thức điều khiển, hãy chủ động làm chủ cuộc sống của mình!
Bạn nghĩ sao về "chủ nghĩa vị kỷ ngầm"? Có ví dụ nào trong cuộc sống mà bạn cảm thấy nó đang tác động đến mình không? Hãy chia sẻ với mình và mọi người nhé!
📌 Nguồn: https://www.honguyenblog.com/vo-thuc-chon-lua-giai-ma-chu-nghia-vi-ky-ngam-trong-cuoc-song/ – Bài viết gốc từ blog Honguyenblog.com