Hôm nay mình muốn chia sẻ với các bạn một bài viết cực kỳ thú vị và đáng suy ngẫm mà mình vừa đọc được. Nó chạm đúng vào nỗi lo lắng của mình về tương lai của AI: liệu AI, với tiềm năng to lớn như vậy, có đi vào "vết xe đổ" của các nền tảng công nghệ khác, trở nên kém hữu ích vì mục tiêu lợi nhuận hay không? Bài viết này đã giúp mình nhìn nhận vấn đề một cách sâu sắc hơn, và mình tin rằng nó cũng sẽ mang lại nhiều giá trị cho các bạn.
"Enshittification" là gì và tại sao nó lại đáng sợ?
Khái niệm "enshittification" (sự suy thoái chất lượng) do Cory Doctorow đưa ra, mô tả quá trình một nền tảng công nghệ dần "chết yểu". Ban đầu, nó mang lại giá trị lớn cho người dùng. Sau đó, nó bắt đầu chiều chuộng các đối tác kinh doanh, như nhà quảng cáo. Cuối cùng, nó "vắt kiệt" cả người dùng lẫn đối tác để tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông. Một vòng luẩn quẩn đáng sợ mà chúng ta đã chứng kiến ở nhiều nền tảng quen thuộc.
Hãy nghĩ về Google, từ một công cụ tìm kiếm hữu ích nay tràn ngập quảng cáo. Hay Amazon, từ một hiệu sách trực tuyến trở thành một "chợ trời" hỗn loạn với hàng tá sản phẩm kém chất lượng. Facebook, từ một mạng xã hội kết nối bạn bè, nay trở thành một "bãi chiến trường" của tin giả và thuật toán gây nghiện. Tất cả đều là những ví dụ điển hình về "enshittification".
AI: Nạn nhân tiếp theo của "Enshittification"?
Vậy, tại sao AI lại dễ "sa chân" vào "vũng lầy" này? Có một vài yếu tố chính:
- Chi phí đầu tư khổng lồ: Để phát triển AI, các công ty phải "đốt" hàng tỷ đô la, tạo áp lực lớn để nhanh chóng thu hồi vốn.
- Xu hướng độc quyền: Các mô hình AI lớn nhất thường thuộc về một số ít công ty lớn, cho phép họ kiểm soát thị trường.
- Nhiều hình thức "enshittification": Từ quảng cáo "ẩn mình" trong kết quả tìm kiếm, giá cả tăng cao do sự phụ thuộc của người dùng, đến thay đổi "âm thầm" các điều khoản dịch vụ.
Gần đây, những tranh cãi xung quanh việc Perplexity sử dụng nội dung mà không ghi nguồn đầy đủ là một lời cảnh tỉnh. Nó cho thấy rằng nguy cơ "enshittification" trong lĩnh vực AI là hoàn toàn có thật.
Chúng ta có thể thay đổi kết cục?
Cory Doctorow khá bi quan về khả năng AI tránh khỏi "enshittification". Tuy nhiên, mình vẫn tin rằng chúng ta có thể "bẻ lái". Quan trọng là chúng ta phải nhận thức được những nguy cơ tiềm ẩn và hành động để bảo vệ trải nghiệm người dùng. Chúng ta cần xây dựng lòng tin và minh bạch trong việc sử dụng AI, theo dõi tác động của nó đến trải nghiệm người dùng, và tạo ra một hệ sinh thái AI đa dạng và cạnh tranh.
Thực tế, với góc nhìn marketing, mình cho rằng marketing không chỉ là tăng trưởng, mà còn là duy trì giá trị cho người dùng. Đó là một sự cân bằng cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững của AI.
Lời kết
Liệu chúng ta có đủ sáng suốt và quyết tâm để "bẻ lái" tương lai của AI? Câu trả lời nằm trong tay tất cả chúng ta. Hãy cùng nhau suy nghĩ, thảo luận và hành động để đảm bảo rằng AI sẽ là một công cụ hữu ích, đáng tin cậy, chứ không phải là một "cỗ máy vắt sữa" tàn nhẫn.
📌 Nguồn: https://www.honguyenblog.com/ai-co-tranh-duoc-loi-nguyen-suy-thoai-chat-luong-enshittification/ – Bài viết gốc từ blog Honguyenblog.com